خبرگزاری حوزه | هر سال عده زیادی از مسلمانان برای زیارت خانه خدا ـ کعبه ـ راهی مکّه می شوند. مکّه یکی از شهرهای کشور عربستان است که کعبه در آن جا قرار دارد. به کسانی که به مکّه می روند، اگر در ماه ذی الحجه که یکی از ماه های قمری است، باشد، حاجی می گویند. این سفر که سفر حج نام دارد، شیرین ترین سفر دنیاست و واجب است که حاجیان برنامه ها و کارهایی را انجام دهند.
روز عرفه هم نهمین روز از ماه ذی الحجه است که اعمال مخصوص خودش را دارد. حاجیان در این روز در سرزمینی نزدیک شهر مکّه، در بیابانی نزدیک شهر مکّه به نام «عرفات» دور هم جمع می شوند و خدا را عبادت می کنند. روز عرفه، روز دعا و نماز و راز و نیاز با خداست، روز بخشیده شدن گناهان است.
در روز عرفه چه باید کرد؟
در روز عرفه، حاجیان از ظهر تا بعد از غروب آفتاب، باید در سرزمین عرفات بمانند و در آن سرزمین دعا کنند، نماز بخوانند و با خدا به راز و نیاز بپردازند. بسیاری از گناهان در روز عرفه بخشیده می شوند. روز عرفه، روز بزرگی است. روزی که امام سوم ما، حضرت امام حسین علیه السلام در آن روز و در سرزمین عرفات دست به دعا برداشته بود و با اشک و ناله و زاری، با خدای خود مناجات کرده بود. امام پنجم ما، حضرت امام محمدباقر علیه السلام ، نیز در عرفات و روز عرفه، دو دست خود را به سوی آسمان بلند کرد و از ظهر تا غروب آفتاب با خدا راز و نیاز کرده بود؛ یعنی این که امامان ما هم برای روز عرفه، ارزش زیادی قائل بودند و سفارش می کردندکه مسلمان ها این روز را از دست ندهند
روز عرفه، روز دعا
اگر ما همه سال را به خوبی بگذرانیم و از روزها درست استفاده کنیم، زندگی خوبی خواهیم داشت، ولی بعضی از روزها، به سبب اتفاق های ویژه یا به سبب ارزش والایی که دارند، از بقیه روزها بهترند؛ مثل روزهای عید، مثل روزهای تولد امامان ما، مثل روزهای شهادت امامان. عرفه روز عید مسلمانان است. ، مسلمانان دراین روز باید برای همه و برای موفقیت خود وخانواده دعا کنند . در روز عرفه مثل امامان بزرگمان دست دعا به سوی آسمان بلند کنید و از خدای مهربان چیزهای خوب بخواهید.
دعای عرفه
در روز عرفه، پس از نماز ظهر و عصر تا غروب آفتاب، همه مشغول دعا و عبادتند. یک دعا با مضمون عمیق به نام دعای روز عرفه هم هست که از امام سوم ما امام حسین علیه السلام به ما رسیده است و خواندن آن ثواب زیادی دارد. دعای روز عرفه امام حسین علیه السلام در مسجدها و یا مکان های مقدس دیگر، مثل حرم امامان و یا امام زاده ها حتما خوانده می شود و مردم به یادصحرای عرفات، زیر سقف آسمان، دور هم جمع می شوند و این دعای پُر فضیلت را می خوانند.
روز عرفه، روز ویژه بخشش ونیایش ودعا ودرخواست است
روز عرفه از جمله روزهایی است که خداوند بندگان را هم می بخشد و از لغزشهای آنان می گذرد هم به آنان عطایا و جوایزی می دهد روزی است که درهای آسمان برای همه باز است؛ خدای خوب ما، آن قدر مهربان و بزرگ و بخشنده است و آن قدر بنده هایش را دوست دارد که وقتی بنده ای دست به دعا برمی دارد و از او چیزی می خواهد، به او می دهد. خداوند مهربان و بخشنده است؛ یعنی نعمت های زیادی را به ما بخشیده است. روزهای عید هم بخشش خداوند بیش تر است. روز عرفه یکی از همان روزهایی است که خداوند به بندگانش نعمت های زیادتری می دهد.
آیا می دانید که به روز عرفه، روز نیایش هم می گویند؟ می دانید چرا؟! برای این که روز عرفه روزِ دعا و روز راز و نیاز با خداست و نیایش؛ هم یعنی دعا و صحبت با خدا، یعنی هر چه دلمان می خواهد به خدای مهربانمان بگوییم و از او بخواهیم، یعنی مناجات با خدا، روز عرفه، روز نیایش، روز درد و دل کردن با خدا، روز خوبی و خوبی ها، یک روز خوب از روزهای خوب خداست.
روز عرفه روز بزرگی است که باید تمام سال، منتظر رسیدنش باشیم؛ خداوند فرصتی داده وبه بندگان اجازه داده است که خدا را بخوانند و از او حوائجی طلب کنند و نیایش های ویژه کنند به همین جهت امام حسین در این روز مناجاتی طولانی با پروردگاردارد که زیباترین نیایش است امام سجاد نیز نیایشی دارد که در صحیفه آمده است.
پیامبر(ص) در روز عرفه
روز عرفه به روایتی دیگر به بطن وادی درآمد بر ناقه بلند کوهان و همچنان سواره خطبه بلیغ غرّا به مسامع حاجیان رسانید و در آن خطبه خلایق را از نافرمانی حضرت خالق بترسانید و بعد از بیم و انذار، جمله را امیدوار گردانید به رحمت پروردگار به آیه کریمه: قُلْ یا عِبادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلی أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ[۱] چون شرایط موعظه و لوازم نصیحت بر امت به تقدیم رسانید بعد از آن به آواز بلند فرمود که ای بندگان خدا و ای پیروان و امتان من بدانید و آگاه باشید که امور جاهلیت را در زیر قدم درآوردم و حزنها و ریاها که دستور عرف عرب بود همه را باطل گردانیدم و به ترک آن امور فرمودم، از خدای تعالی بترسید و از فرمان او بیرون مروید و آنچه به شما فرمودم و رسانیدم از آن تجاوز منمایید و در حق زنان احسان کنید که به کلمهای در تحت تصرف خود درآوردید و به فرمان خود نگاه میدارید، زنهار! زنهار! آزار ایشان مکنید و ایشان را شکسته خاطر مدارید و گرسنه و برهنه مگذارید و یقین بدانید که فردای قیامت در آن محشر پرملامت از حال زنان و از معاشرت به ایشان مسئول خواهید شد. پس چنان باشید که یَوْمَ یَقُومُ الْحِسابُ از عهده جواب با صواب بیرون آیید.
بعد از آن فرمود: به تحقیق و یقین می گذارم در میان شما دو چیز که آن یکی کتاب خداست که دست اعتصام در او زنید و هر چه مشکل شود شما را، از آنجا طلبید و از آن تجاوز منمایید. دوّم عترت من حسن و حسین و فاطمه دختر من و علی برادر من است، دست در ایشان زنید و آنچه علی- علیه السلام- فرماید حق است از آن تجاوز منمایید.
بعد از آن فرمود که فردای قیامت که خلق اوّلین و آخرین را بدارند و صد و بیست و چهار هزار پیغمبر حاضر باشند از شما خواهند پرسید که محمّد با شما چگونه زندگانی کرد و تبلیغ احکام الهی به چه طریق بیان فرمود؟ آنچه در دل دارید اظهار کنید و زبان را موافق دل ساخته ادای شهادت به اقامت رسانید. همه زبان بگشودند و به یک بار آواز برآوردند و گفتند: ای سید و سرور و ای برگزیده خداوند! گواهی میدهیم که ادای رسالت کردی به نیکوترین وجهی و آنچه شرط ارشاد و نصیحت بود به جای آوردی به پاکیزهترین صورتی.
آن حضرت انگشت سبابه برداشت و رو به سوی آسمان کرد و سه نوبت فرمود: اللّهمّ اشهد اللّهمّ اشهد اللّهمّ اشهد. بعد از آن به چهار طرف خود نگاه کرد و گفت: ای گروه مسلمانان! و ای جماعت امتان! سه چیز را بر خود لازم گردانید و آنچه گویم قیام نمایید:
اوّل- اعمال صالحه را به اخلاص کنید و از ریا که بمثابه شرک است معرّا دارید و سینه ها را از کینه ها پاک دارید که به واسطه شئامت ریا اعمال صالحه باطل می گردد چنانکه شرک، جمیع حسنه را ضایع می گرداند.
دوّم- نیکی کنید در حق برادران مؤمن، و خواهران مؤمنه را از خود میازارید و آنچه نسبت به خود و متعلقان خود روا نمی دارید به دیگران نیز روا مدارید.
بر فاقه وجود دیگران دوست مخند * * * بر کس مپسند آنچه تو را نیست پسند
سوم- لزوم جماعت در نماز، ترک جماعت مکنید و مرا از خود به ترک جماعت میازارید و بدانید که آزار من آزار خدا باشد و یقین دانید که سخت ترین مخالفت به من ترک جماعت است. در این محل مؤذن بانگ نماز گفت. چون آواز حیّ علی الصّلاة بر کشید رسول- صلّی اللّه علیه و آله- از بالای شتر فرود آمده نماز به جماعت گزارد و دیگر باره بر آن شتر سوار شد و باز وصیت نمود به اقامت نماز به جماعت و تأکید زیاده از حد فرمود[۲].
پی نوشت ها:
[۱] . زمر ۳۹/ ۵۳.
[۲] . آثار الأحمدی، الأسترآبادی ،ص:۳۴۰
مرکز مطالعات وپاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم
